Sosyoloji ve İnsani Faktörler
Hindistan ve Pakistan arasındaki tarihsel, kültürel ve dini bağlar, iki ülke arasındaki gerilimin yalnızca siyasi değil, aynı zamanda insani boyutunu da gözler önüne seriyor. Güney Asya'da, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş dâhil olmak üzere yaklaşık 700 milyon Müslüman yaşamaktadır. Hindistan’da yalnızca 200 milyon Müslüman nüfus ve 180 binden fazla cami bulunmaktadır.
Bu durum, iki ülke arasında dini ve kültürel geçişkenliğin ne kadar yoğun olduğunu gösterirken, aynı zamanda olası bir savaşın yalnızca iki ülke arasındaki değil, daha geniş Müslüman dünyasını ilgilendiren bir krize dönüşme potansiyelini de ortaya koymaktadır.
Hindistan ordusunda yaklaşık 40 bin Müslüman asker ve subay görev yapmaktadır. Ayrıca iki ülke halkları arasında akrabalık, evlilik ve dostluk ilişkileri de önemli ölçüde yaygındır. Bu sosyolojik yapı, toplumsal tepkilerin savaşın yönünü belirlemede ne kadar etkili olabileceğini göstermektedir.
Ekonomi ve Coğrafi Faktörler
Pakistan, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) için sadece stratejik bir ortak değil, aynı zamanda Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) üzerinden Çin’in dünyaya açılan kara yolu bağlantısıdır. Özellikle Tayvan merkezli bir kriz durumunda Çin’in deniz yollarının kapanması hâlinde, Pakistan üzerinden Arap Denizi’ne ulaşmak Çin için hayati önem taşımaktadır.
Pakistan, aynı zamanda nadir elementler bakımından zengin bir ülkedir. Bu zenginlik, hem bölgesel enerji savaşlarında hem de teknolojik üretim zincirlerinde Pakistan’ın stratejik önemini artırmaktadır.
Hindistan’ın su politikası da gerilimin potansiyel tetikleyicilerinden biridir. 1960 tarihli Hindus Nehirleri Anlaşması'na rağmen Hindistan zaman zaman barajları uyarı vermeksizin açıp kapatarak Pakistan’da sel felaketlerine yol açabilecek adımlar atmaktadır. Hindistan’ın baraj kapasitesinin sınırlı olması nedeniyle suyu uzun vadeli tutması da mümkün değildir. Tersine bir durum olarak, Çin de kendi topraklarından doğan nehirlerle Hindistan’a benzer bir baskı kurma kapasitesine sahiptir.
Olası Senaryolar ve Öngörüler
-
İçten Destekli Ayaklanma İhtimali:
Çin, Katar ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin desteğiyle, Hindistan’daki Müslüman nüfusun sınırlı ve stratejik ayaklanmalarla caydırıcılık oluşturması mümkün görülmektedir. -
Savunma Sanayii ve Askerî Destek:
-
Çin, Türkiye'nin savunma sanayi kabiliyetleri üzerinden Pakistan’a teknik ve teknolojik destek verebilir.
-
Türkiye ve Azerbaycan, personel bazında da Pakistan’a sembolik veya sınırlı askeri destek sağlayabilir.
-
İslam dünyasının büyük kısmı, siyasi olarak Pakistan’ın yanında yer alacaktır.
-
-
Hindistan’ın Destek Hatları:
-
İsrail ve Fransa, Hindistan’a savunma sanayi alanında destek sağlayacaktır.
-
Ancak, Hindistan’a doğrudan askerî personel desteği verilmesi öngörülmemektedir.
-
-
Nükleer Savaş Riski:
Bu çatışmanın nükleer boyuta taşınması beklenmemektedir. Hem Hindistan hem Pakistan için bu, ulusal güvenlik açısından kabul edilemez ve irrasyonel bir seçenek olacaktır. -
Savaşın Niteliği ve Süresi:
Olası bir savaş, geniş çaplı bir bölgesel savaştan ziyade lokal çatışmalar şeklinde seyredecektir. Bu çatışmalar kısa vadede sürebilir ancak her iki tarafın da milli çıkarları açısından sürdürülebilir değildir. Yakın gelecekte taraflar arasında bir ateşkesin sağlanması yüksek ihtimaldir.
Hindistan ile Pakistan arasındaki her türlü gerilim, yalnızca bölge ülkelerini değil, küresel aktörleri de etkilemektedir. Sosyolojik bağların derinliği, ekonomik çıkarların hassas dengesi ve jeopolitik konumlar bu savaşın yalnızca askeri değil, ideolojik ve stratejik bir boyutu olduğunu göstermektedir. Ancak ne Hindistan ne de Pakistan, bu savaşı uzun süre devam ettirebilecek sosyolojik ya da ekonomik zemine sahiptir.
Dolayısıyla, kısa süreli çatışmalar yaşansa da bu sürecin uzun vadeli bir savaşa dönüşmesi beklenmemektedir. Süreci belirleyecek olan şey, diplomatik refleksler, uluslararası baskı ve bölge ülkelerinin tavırları olacaktır.
Saygılarımla,
E. Kur. Alb. Akif QASIMOV / ENP
Karabağ Savaşı Gazisi
Not : Yazıların bilimsel, etik sorumlulukları yazarlara aittir. Yazıların içeriğinden ve kaynakların doğruluğundan yazarlar sorumludur.
Yorumlar
Kalan Karakter: