رؤية في الأهداف القومية للتركمان العراق
تمثل الأهداف القومية الركائز الأساسية التي تُعبّر عن الإرادة العامة والتوجهات الجوهرية لأي شعب، وهي تشكل الإطار الذي تتوحد فيه طموحات الأمة وتُترجم إلى غايات واضحة. وبالنسبة للتركمان في العراق، لا سيما في المناطق المتنازع عليها ضمن إقليم “تركمان إيلي” (ولا يقتصر الأمر على كركوك فقط)، فإن الحاجة باتت ملحة اليوم إلى بلورة رؤية قومية شاملة تتجاوز الخطابات التقليدية وتترسخ من خلال استراتيجية سياسية واضحة المعالم.
غياب السياسة القومية الفاعلة
صحيح أن لدى المجتمع التركماني أهدافاً قومية عامة، إلا أن ما ينقص هو وجود سياسة قومية ممنهجة تمثل خارطة طريق لتحقيق تلك الأهداف. فالسياسة القومية لا تعني فقط طرح الشعارات، بل هي التزام جماعي شامل يتجسد في مواقف موحدة يتبناها الشعب ومؤسساته السياسية والمدنية، وتُطبق على أرض الواقع بصورة عملية ومنظمة.
السياسة القومية، بهذا المعنى، ليست فقط وسيلة للوصول إلى الأهداف القومية، بل هي أيضاً أداة لحمايتها واستدامتها وتطويرها بما يواكب التحولات الإقليمية والدولية. إنها القدرة على الحفاظ على المكاسب الوطنية بنفس الكفاءة التي تم بها تحقيقها.
التهديدات الحالية… وموقع التركمان
ما يواجهه تركمان العراق اليوم من تحديات وتهديدات لا يعود سببه إلى غياب الهدف، بل إلى القصور في تطبيق سياسة قومية فعالة قادرة على التصدي لتلك التهديدات بوعي استراتيجي، بعيداً عن الخطاب العاطفي والانفعالي الذي كثيراً ما يفتقد للنتائج العملية.
فأي أمة تطمح إلى حماية مصالحها القومية لا بد أن تنتهج سياسة خاصة بها، تتمايز عن سياسات الأمم الأخرى. ومن الطبيعي أن تتقاطع المصالح القومية للتركمان مع سياسات دول كبرى مثل الولايات المتحدة، التي تنتهج بدورها سياسة قائمة على حماية مصالحها في العراق والمنطقة. هذا التقاطع لا ينبغي أن يُفهم على أنه دعوة للعداء أو للتبعية، بل هو دعوة إلى اتباع نهج عقلاني متزن يحافظ على المصالح القومية دون انجرار إلى مواقف متطرفة.
العقلانية السياسية لا التبعية ولا العداء
إن التصرف وفق معادلة “إما الولاء المطلق أو العداء الكامل” لا يخدم المصالح القومية، بل يضعف قدرة التركمان على التفاوض والمناورة السياسية. فالموقف القومي السليم هو القائم على الاستقلالية السياسية، أي القدرة على إدارة العلاقة مع الأطراف الإقليمية والدولية من منطلق المصلحة التركمانية، لا من منطلق ردود الفعل أو العواطف.
عندما يُدرك المجتمع التركماني أهمية تبني هذه المنهجية العقلانية في التعامل مع القوى الخارجية، سيكون بمقدوره معالجة العديد من المشكلات قبل أن تتفاقم.
السياسة القومية ليست أداة للمصالح الشخصية
من الضروري التأكيد على أن السياسة القومية لا يمكن أن تكون وسيلة لتحقيق مصالح شخصية أو حزبية ضيقة. كما أن الخطاب القومي لا يجوز أن يُبنى على العواطف المجردة. فكلما غابت الواقعية السياسية، تراجعت فاعلية التركمان في المعادلة السياسية العراقية.
إذا استطعنا أن نقول إن للتركمان اليوم دوراً فاعلاً ومؤثراً ضمن المعادلة السياسية في العراق، فهذا يعني أن السياسة القومية تُمارس وتُطبق كما يجب. أما إن كان الصوت التركماني غير مسموع، والحقوق غير مصانة، فذلك يستدعي إعادة النظر في الأساليب والمواقف، وفي الأرضية التي نقف عليها.
لكي يصبح للتركمان موطئ قدم حقيقي في مستقبل العراق، لا بد من الانتقال من مرحلة الأمنيات إلى مرحلة الاستراتيجيات، ومن التمنيات إلى الفعل السياسي الواعي. وحدها السياسة القومية المنظمة هي التي تحوّل الهدف القومي إلى واقع.
د. هجران قزانجي
Irak Türkmenlerinin Ulusal Hedeflerine Yönelik Bir Vizyon
Ulusal hedefler, herhangi bir halkın genel iradesini ve temel yönelimlerini ifade eden temel sütunları temsil eder. Ulusun özlemlerinin birleştirildiği ve net hedeflere dönüştürüldüğü çerçeveyi oluştururlar. Irak'taki Türkmenler, özellikle Türkmen Eli bölgesindeki (sadece Kerkük ile sınırlı değil) tartışmalı bölgelerde, bugün geleneksel söylemi aşan ve açıkça tanımlanmış bir siyasi stratejiye dayanan kapsamlı bir ulusal vizyon formüle etmeye acil ihtiyaç vardır.
Etkili Bir Ulusal Politikanın Yokluğu
Türkmen toplumunun genel ulusal hedefleri olduğu doğru olsa da, eksik olan şey bu hedeflere ulaşmak için bir yol haritası temsil eden sistematik bir ulusal politikadır. Ulusal politika yalnızca sloganlarla ilgili değildir; halk ve siyasi ve sivil kurumları tarafından benimsenen birleşik pozisyonlarda somutlaşan ve pratik ve organize bir şekilde sahada uygulanan kapsamlı bir kolektif taahhüttür.
Bu anlamda ulusal politika, yalnızca ulusal hedeflere ulaşmanın bir aracı değil, aynı zamanda bölgesel ve uluslararası dönüşümlerle uyumlu olarak bunları koruma, sürdürme ve geliştirme aracıdır. Ulusal kazanımları, elde edildikleri verimlilikle koruma yeteneğidir.
Güncel Tehditler... ve Türkmenlerin Pozisyonu
Bugün Irak Türkmenlerinin karşı karşıya olduğu zorluklar ve tehditler amaç eksikliğinden değil, duygusal ve dürtüsel söylemlerden uzak, genellikle pratik sonuçlardan yoksun, stratejik farkındalıkla bu tehditlerle yüzleşebilecek etkili bir ulusal politikanın uygulanamamasından kaynaklanmaktadır.
Ulusal çıkarlarını korumayı hedefleyen her ulus, diğer uluslarınkinden farklı, kendi politikasını izlemelidir. Türkmenlerin ulusal çıkarlarının, Irak ve bölgedeki çıkarlarını korumaya dayalı bir politika izleyen Amerika Birleşik Devletleri gibi büyük güçlerin politikalarıyla kesişmesi doğaldır. Bu kesişim düşmanlık veya boyun eğme çağrısı olarak değil, aşırılıkçı pozisyonlara çekilmeden ulusal çıkarları koruyan rasyonel, dengeli bir yaklaşım benimseme çağrısı olarak anlaşılmalıdır.
Siyasi Rasyonalite, Boyun Eğme veya Düşmanlık Değil
"Mutlak sadakat veya tam düşmanlık" denklemine göre hareket etmek ulusal çıkarlara hizmet etmez; aksine, Türkmenlerin siyasi olarak müzakere etme ve manevra yapma yeteneğini zayıflatır. Sağlam bir milliyetçi pozisyon, siyasi bağımsızlığa dayanan bir pozisyondur; bölgesel ve uluslararası partilerle ilişkileri Türkmen çıkarlarına göre yönetme yeteneği, tepkilere veya duygulara göre değil.
Türkmen toplumu, dış güçlerle uğraşırken bu rasyonel yaklaşımı benimsemenin önemini fark ettiğinde, birçok sorunu tırmanmadan önce çözebilecektir.
Ulusal Politika Kişisel Çıkarlar İçin Bir Araç Değildir
Ulusal politikanın dar kişisel veya partizan çıkarlara ulaşmanın bir aracı olamayacağını vurgulamak önemlidir. Benzer şekilde, milliyetçi söylem soyut duygulara dayanmamalıdır. Siyasi gerçekçilik ne kadar eksikse, Irak siyasi denklemindeki Türkmen etkisi o kadar azalır.
Eğer bugün Türkmenlerin Irak'taki siyasi denklemde etkili ve nüfuzlu bir rol oynadığını söyleyebilirsek, bu ulusal siyasetin olması gerektiği gibi uygulandığı ve yürütüldüğü anlamına gelir. Ancak, Türkmenlerin sesi duyulmazsa ve hakları korunmazsa, bu bizim yöntemlerimizin, pozisyonlarımızın ve üzerinde durduğumuz zeminin yeniden gözden geçirilmesini gerektirir.
Türkmenlerin Irak'ın geleceğinde gerçek bir dayanak noktası elde edebilmeleri için, hayalci düşünceden stratejiye ve hayalci düşünceden bilinçli siyasi eyleme geçmeleri gerekir. Sadece organize bir ulusal politika ulusal hedefi gerçeğe dönüştürebilir.
Dr. Hicran Kazancı
Yorumlar
Kalan Karakter: