1 Haziran 2025'te Rusya'nın derinliklerindeki beş stratejik hava üssünü hedef alan büyük çaplı bir drone saldırısının, Ukrayna Güvenlik Servisi/Slujba bezpekı Ukrayna tarafından gerçekleştirildiğine inanılması isteniliyor. Oysa öyle olmadığı o kadar belli ki?
Her ne kadar bu saldırıyı Ukrayna üstlenmiş olsa da Kiev yönetimini destekleyen başta İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD askeri ve istihbarat güçlerinin müşterek organizasyonu olduğu anlaşılıyor. En büyük pay kimin derseniz, Rusya Federasyonun sözde müttefiki Çin Halk Cumhuriyeti’nin?
Dron yüklü tırlar Rusya’yı baştan başa geçebilir mi? Böyle fantastik yolculuğa ihtiyaç var mı?
Spider’s Web Operasyonu, çok çarpıcı bir senaryo ve üzerinde düşünmeye değer. Dron yüklü TIR'ların Rusya’yı boydan boya geçmesi hem stratejik hem de teknik açıdan birçok soru işaretini beraberinde getiriyor. Neden mi? Kısaca açıklamaya çalışalım.
Rusya, dünyanın yüzölçümü en büyük ülkesi. Batıdan doğuya 9 bin kilometreye varan bir genişlikte. TIR’ların bu mesafeyi güvenli şekilde aşması için yolların güvenli, ikmal noktalarının düzenli ve araçların mekanik olarak üst düzeyde olması gerekir. Özellikle Sibirya ve doğu bölgelerinde altyapı sorunları, zorlu iklim koşulları ve geniş boşluklar ciddi riskler doğurur.
Ayrıca Dron taşıyan TIR’lar ister askeri ister sivil amaçla olsun, stratejik yüklerdir ve yüksek profilli hedefler haline gelirler. Rusya’nın güvenlik mekanizması (FSB, GRU vs.), böyle bir konvoyu mutlaka izler, hatta gerekirse müdahale eder. Herhangi bir "Spider's Web" gibi sofistike bir operasyonun gizlilikle yürütülmesi gerekirdi, oysa böyle bir konvoy görünür ve izlenebilir olurdu.
“Spider's Web Operasyonu” tarzı bir fantezi, sinema ya da kurgu dünyasında heyecan verici olabilir; ama reel politik, istihbarat ve askeri planlama açısından bakıldığında: Dron yüklü TIR’larla Rusya’yı baştan başa geçmek hem gereksiz hem de büyük ölçüde uygulanamaz bir plandır. Bu tür bir harekâtın yeraltı unsurları, siber saldırılar, lokal hücreler ve uzaktan erişimli sistemlerle yürütülmesi daha mantıklıdır.
Kremlin'e karşı sessiz sabotaj ve savaş politikalarına içeriden muhalefet
İstihbarat dünyasında "imkânsız" yoktur, sadece "inkâr edilen" vardır. Bu nedenle Kremlin’in politikalarını benimsemeyen muhalif unsurların düşmanla iş birliği yapmış olması mümkün. FSB, GRU ve SVR gibi yapıların tamamı Putin’in kontrolünde görünse de özellikle GRU içinde zaman zaman "alan açma" girişimleri olduğu bilinir.
Ukrayna Savaşı'nın başlangıcında alınan yanlış istihbaratlar nedeniyle FSB'nin birçok üst düzey isminin görevden alınması, bazı birimlerde yönetimle "soğuk savaş" yaşandığını gösteriyor. Savaş uzadıkça ve Batı yaptırımları derinleştikçe, Rus elitleriyle birlikte bazı istihbarat kadroları da zarar görüyor.
Bu yüzden savaşın bitmesini isteyen, statükonun yeniden inşasına yatırım yapan unsurlar, Ukrayna istihbaratına "dolaylı yardım" edebilir. Ukrayna savaşında bazı gelişmeler – özellikle Kremlin içinden sızan planlar, oligarkların isyanı, savaş karşıtı bazı medya hamleleri – içerden destek ihtimalini düşündürüyor. Ancak şu ana dek bu tür yardımın doğrudan bir delili kamuya açık şekilde ortaya çıkmış değil. Bu da istihbarat başarısının bir göstergesi olabilir.
Stauffenberg suikastı Örümcek ağı operasyonu ve Rus gizli servisleri
İkinci Dünya Savaşı’nda Albay Claus von Stauffenberg’ in Hitler’e düzenlediği suikast girişimi, sadece bir iktidar değişikliği değil, savaşı durdurma çabasıydı. Nazi rejiminin ülkeyi felakete sürüklediğini gören bazı Alman askerî ve istihbarat unsurları, savaşın gidişatını değiştirmek için harekete geçmişti. Bu örnek, uzun ve yıpratıcı savaşlarda devlet içindeki hiziplerin kendi çıkarlarını korumak adına rejime karşı sessiz bir direniş geliştirebileceğini gösteriyor.
Bugünkü Rusya'da da benzer bir durum ihtimal dışı değildir. Ukrayna Savaşı uzadıkça, Kremlin’e yakın çevrelerde memnuniyetsizlik artıyor. Oligarklar, bürokratlar ve istihbaratçılar arasında savaşın durmasını isteyen bir kesimin oluştuğu öne sürülüyor.
Ukrayna’nın gerçekleştirdiği bazı nokta atışı operasyonlar, içeriden bilgi desteği alındığı şüphesini güçlendiriyor. Ayrıca dron yüklü tırların geçişlerine ve personel nakline göz yumulması söz konusudur. Rus istihbaratının bazı kanatlarının, savaşı sonlandırmak amacıyla Ukrayna’ya dolaylı biçimde yardım etmiş olması spekülatif ama mantıklı bir ihtimaldir.
Tarihsel örnekler ve mevcut savaşın seyri birlikte değerlendirildiğinde, komplo teorisi gibi dursa da bu tez ciddiye alınmayı hak ediyor. İçeriden gelen sızıntılarla savaşın seyri değişebilir. Tıpkı 1944’te olduğu gibi, bugün de bazıları savaşın değil, devletin devamını tercih ediyor olabilir.
Hedef alınan üsler ve sonuçlar
Ukrayna ve müttefikleri Rusya’nın stratejik bombardıman kapasitesini zayıflatmak ve Rusya'yı kayıtsız şartsız barış masasına oturtmak amacıyla beş önemli hava üssünü hedef aldı:
İlki İrkutsk Oblastı'nda, Çin sınırına yaklaşık 300 km mesafede yer alan Belaya hava üssü, ikincisi Moskova'nın güneydoğusunda bulunan Ryazan Oblastındaki Dyagilevo Hava Üssü, üçüncüsü Moskova'nın kuzeydoğusunda Ivanovo Oblastı konumlanan Ivanovo Severny Hava Üssü dördüncüsü Norveç sınırına yakın bir konumda bulunan Murmansk Oblastı'ndaki Olenya hava üssü, beşincisi ise Sovyet Dönemi'nde özellikle askeri yerleşim olarak kullanılmış, Rus Hava Kuvvetleri'nin Tu-95 ve Tu-160 gibi stratejik bombardıman uçaklarının konuşlandığı Amur Oblastı’ndaki Ukrayna hava üssü.
Çin sınırındaki Belaya Hava Üssü ve düşündürdükleri
Operasyon, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) tarafından 1,5 yıl süren bir planlama sürecinde hazırlanmış bu saldırı, Rusya toprakları içinde gizlice konuşlandırılan ve kamufle edilmiş kamyonlardan fırlatılan 117 adet FPV tipi İHA ile gerçekleştirilmiştir.
Bu üslerde konuşlu olan Tu-95, Tu-22M, Tu-160 gibi stratejik bombardıman uçakları ve A-50 erken uyarı uçakları saldırının ana hedefleriydi. Uydu görüntüleri ve açık kaynak analizlerine göre, en az 13 uçak doğrudan isabet alarak kullanılamaz hale geldi. Saldırı, Rusya'nın farklı bölgelerinde bulunan dört stratejik hava üssünü hedef almıştır:
Ukrayna'dan Belaya Hava Üssü'ne olan mesafe yaklaşık 4.000 kilometre olup, bu, saldırının Rusya'nın derinliklerine kadar ulaştığını göstermektedir. Saldırıda, Rusya'nın stratejik bombardıman uçakları olan Tu-95 ve Tu-22M3 modelleri hedef alınmıştır. Belaya Hava Üssü, Çin sınırına yaklaşık 300 km mesafede bulunurken, diğer üsler Çin sınırına daha uzak bölgelerde yer almaktadır.
Ukrayna’nın kullandığı dronların tedarikçisi Çin olursa!
“Örümcek Ağı Operasyonunda kullanılan dronların önemli bir bölümünün Çin menşeli olması, Çin’in bu saldırıya doğrudan olmasa da dolaylı yoldan katkı sunmuş olabileceğini düşündürmektedir. Ukrayna, savaşın başından bu yana Çin merkezli üreticilerin ticari dronlarını yoğun şekilde tedarik etmiş ve bu sistemleri cephe koşullarına uyarlayarak saldırı amaçlı kullanmıştır. Özellikle DJI gibi üreticilerin dronları, uygun fiyatlı ve yüksek performanslı olmaları nedeniyle Ukrayna sahasında binlerce adet kullanılmıştır.
Çin, resmi olarak tarafsızlık politikası izlese de bu tür ekipmanların sivil amaçlı ihracat adı altında Ukrayna’ya ulaşmasına göz yummuş, hatta uzun süre buna dair bir kısıtlama getirmemiştir. Her ne kadar son yıllarda Çin, Ukrayna’ya yönelik drone ve bileşen ihracatına bazı sınırlamalar getirmiş olsa da, operasyonel düzeyde bu parçaların farklı ülkeler veya paravan şirketler aracılığıyla tedarik edilmeye devam ettiği bilinmektedir. Bataryalardan motorlara, kamera sistemlerinden uçuş denetleyicilere kadar birçok parça doğrudan ya da dolaylı biçimde Çin kaynaklıdır.
Bu durum, “Örümcek Ağı Operasyonunda kullanılan drone filosunun önemli bir kısmının Çin'de üretilmiş bileşenlerle oluşturulduğu anlamına gelmektedir. Ayrıca Çin’in hem Ukrayna’ya hem de Rusya’ya aynı anda teknoloji transferi yaptığı bilinmekte, bu da Çin’i örtülü bir denge kurucusu ve iki tarafa da imkân sağlayan bir aktör hâline getirmektedir.
Çin’in doğrudan askeri bir destek vermediği açık olmakla birlikte, drone teknolojileri üzerinden Ukrayna'nın operasyonel kapasitesine ciddi katkı sunduğu görülmektedir. Bu katkı; üretim, yazılım, bileşen ve tedarik zinciri düzeyinde, hibrit savaş ortamında belirleyici bir rol oynamıştır. Çin’in resmi tarafsızlık tutumuna rağmen, “Örümcek Ağı Operasyonu” gibi yüksek etkili saldırıların arka planındaki teknolojik alt yapıda Çin izlerinin bulunması, Pekin’in bu savaşta gölge bir aktör olarak yer aldığını göstermektedir.
Örümcek ağı operasyonunda ortak NATO aklı
"Örümcek Ağı Operasyonu", 1 Haziran 2025’te Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) tarafından Rusya’nın iç bölgelerinde bulunan beş stratejik hava üssüne yönelik düzenlenen geniş çaplı bir drone saldırısıdır. Ukrayna, operasyonun tamamen kendi imkânlarıyla gerçekleştirildiğini açıklamıştır. Ancak sahadaki veriler ve uluslararası gözlemcilerin değerlendirmeleri, Batılı ülkelerden bazı dolaylı ve örtülü desteklerin sağlandığını göstermektedir.
ABD'nin, NSA ve CIA aracılığıyla uydu görüntüleri, sinyal istihbaratı (SIGINT) ve hedef doğrulama süreçlerinde Ukrayna’ya istihbarı destek verdiği düşünülmektedir. Ayrıca ABD menşeli bazı firmaların geliştirdiği yapay zekâ tabanlı otonom drone yazılımlarının kullanıldığı öne sürülmektedir. Lojistik açıdan ise Star link gibi uydu destekli iletişim sistemleriyle komuta-kontrol altyapısına katkı sağladığı değerlendirilmektedir.
Birleşik Krallık’ın ise sahada daha aktif bir rol üstlendiği anlaşılmaktadır. İngiliz özel kuvvetlerinin ve askeri danışmanlarının Ukrayna topraklarında faaliyet gösterdiği daha önce sızan bilgilerle desteklenmiştir. Ayrıca elektronik harp alanında, FPV dronların yönlendirilmesinde kullanılan bastırma ve yön bulma sistemlerinin İngiliz yapımı olduğu düşünülmektedir.
Almanya'nın Ukrayna’ya sağladığı optik sensör sistemleri ve uzun menzilli yönlendirme ekipmanları, bu operasyonun teknik altyapısına katkı sağlamış olabilir. Savunma Bakanı Boris Pistorius’un operasyona dair olumlu ve örtülü ifadeleri, Almanya’nın sürece en azından bilgi düzeyinde hâkim olduğu izlenimini vermektedir.
Fransa’nın ise Rusya'nın iç derinliğindeki hava üslerine yönelik uydu görüntülerini Ukrayna ile paylaşmış olabileceği iddia edilmektedir. Aynı zamanda Fransa’nın NATO içinde drone teknolojileri ve yapay zekâ entegrasyonu konularında etkin rol oynaması, bu operasyonda teknik destek sağladığı ihtimalini güçlendirmektedir.
Polonya’nın, Ukrayna'nın en yakın müttefiklerinden biri olarak, drone parçalarının temini, kamuflajlı askeri araçların geçişi ve teknik personel rotasyonu gibi konularda önemli bir lojistik üs görevi gördüğü düşünülmektedir.
Bunlara ek olarak, İtalya, Norveç ve Baltık ülkeleri gibi bazı NATO üyelerinin istihbarat paylaşımı yoluyla dolaylı katkılar sunduğu; uydu navigasyonu ve radar sinyal simülasyonları gibi ileri teknoloji alanlarında destek vermiş olabilecekleri de ihtimal dâhilindedir.
“Örümcek Ağı Operasyonu” görünüşte Ukrayna tarafından yürütülmüş olsa da, bu çapta ve derinlikte bir saldırının, başta ABD, Birleşik Krallık ve Almanya olmak üzere bazı Batılı ülkelerle koordinasyon içinde ve asimetrik savaş doktrini çerçevesinde gerçekleştirilmiş olma olasılığı oldukça yüksektir.
Kremlin için “Örümcek Ağı”
“Örümcek Ağı Operasyonu”, sadece Rusya’nın derinliklerine sızan dronlarla yapılan teknik bir saldırı değil, aynı zamanda Kremlin’in askeri ve istihbarı mimarisinin ne kadar zayıfladığını gözler önüne seren bir stratejik çöküş anıdır. Rusya, kendi topraklarında – üstelik nükleer caydırıcılığın temel dayanak noktası olan stratejik hava üslerinde – bu denli büyük çaplı bir sızmayı önleyememiş, operasyonu gerçekleştiren unsurları ne tespit edebilmiş ne de önleyebilmiştir. Bu, sadece bir istihbarat zafiyeti değil, aynı zamanda Putin rejiminin iç güvenlik algısının çöktüğünün açık işaretidir.
Ancak bu durum, Ukrayna’nın tek başına böylesine karmaşık, kaotik ve akıl almaz ölçekte büyük, bir harekâtı gerçekleştirecek kapasiteye sahip olduğunu iddia etmekle açıklanamaz. Operasyonun planlamasında, hedeflerin seçilmesinde, saldırının zamanlamasında ve kullanılan ekipmanların niteliğinde NATO üyesi ülkelerin, özellikle ABD, İngiltere ve Almanya'nın doğrudan ya da dolaylı katkıları net şekilde hissedilmektedir. Uydu görüntü analizlerinden elektronik harp desteğine, dron yazılımlarından siber güvenlik aksamına kadar birçok bileşen, Batı’nın ortak aklının bu operasyona entegre olduğunu göstermektedir.
Öte yandan, saldırıda kullanılan dronların büyük ölçüde Çin menşeli olması, Pekin’i bu operasyonun gölgede kalan ama belirleyici aktörlerinden biri haline getiriyor. Çin, resmî olarak tarafsız görünse de, çift yönlü teknoloji transferi ve ticari dron pazarındaki hâkimiyetiyle bu saldırıya hem lojistik hem de teknolojik bir zemin hazırlamıştır. Çin’in Ukrayna’ya ulaşan her bir dron bileşenine “sessiz onay” vermesi, bu operasyona katkı anlamındadır. .
Kısacası, “Örümcek Ağı Operasyonu” ne tam anlamıyla bir Ukrayna başarısıdır ne de sadece bir Batı provokasyonudur. Bu, Rusya içindeki çatlakların, Batı’nın istihbarat planlamasının ve Çin’in sessiz katkısının ördüğü çok katmanlı bir ağdır. Kremlin’in bu operasyona verdiği sınırlı ve sessiz tepki ise, Rus liderliğinin içine düştüğü çaresizliğin, içten içe çözülen güvenlik dokusunun ve uluslararası yalnızlaşmanın somut bir yansımasıdır. Putin için tehdit artık sadece sınırlarının ötesinden değil, içeriden ve müttefik sandığı ülkelerden de gelmektedir.
Rusya'ya düzenlenen dron saldırılarında Çin ayrıntısına dikkat çeken ve bilgilendiren, Karabağ doğumlu, Karabağ Savaşı Gazisi, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri kademli subayı, Azerbaycan Cumhurbaşkanı tarafından defalarca madalyalarla ödüllendirilen emekli Albay Akif QASIMOV’a teşekkür eder, onun şahsında tüm dostlarımızın bayramını kutlarım.
Ömür Çelikdönmez / ENP
Gerekçeli Kaynakça
https://burakbozkurtlar.com/savasin-yeni-yuzu-ukraynadan-rusyaya-konteynerle-gelen-yikim/
https://www.enphaber.net/yazarlar/enp-haber/konteynerdeki-kod-yeni-nesil-tehditler-kapida/314
https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/the-july-20-1944-plot-to-assassinate-adolf-hitler
https://www.deutschland.de/tr/topic/politika/ucuncu-imparatorluk-doneminde-direnis-stauffenberg-tek-degildi
https://www.thetimes.com/world/russia-ukraine-war/article/china-supplied-weapons-to-russia-ukraine-war-lk7j2jb8v?utm_source=chatgpt.com®ion=global
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukrayna-ihalarinin-rusyada-askeri-usleri-hedef-aldigi-bildirildi/3586025?utm_source=chatgpt.com
https://www.birgun.net/haber/ukrayna-rusya-nin-bombardiman-ucaklarinin-yuzde-34-unu-imha-etti-orumcek-agi-operasyonu-hakkinda-neler-biliniyor-627726
https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/ukraines-allies-say-will-pay-defence-manufacturing-allied-countries-2025-06-04/?
https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/britain-pledges-deliver-100000-drones-ukraine-by-april-2026-2025-06-03/?
https://nypost.com/2025/06/02/world-news/how-ukraine-pulled-off-its-stunning-pearl-harbor-attack-against-russia/?utm_source=chatgpt.com
https://tr.euronews.com/my-europe/2024/08/21/ukraynadan-rusyaya-en-buyuk-insansiz-hava-araci-saldirisi?utm_source=chatgpt.com
https://archive.gdh.digital/drone-savaslari-rusya-ukrayna-savasinda-inovasyon-yarisi-80943?
https://www.csis.org/analysis/why-chinas-uav-supply-chain-restrictions-weaken-ukraines-negotiating-power
https://www.mepanews.com/rusya-cin-yapimi-motora-sahip-yeni-kamikaze-drone-uretti-68560h.htm
Yorumlar
Kalan Karakter: